Kunst en cultuur in Almere: een ongemakkelijke waarheid
De afgelopen jaren verdween er nogal wat op het gebied van kunst en cultuur in Almere Stad. De markante wagons van Museum De Paviljoens werden voor een appel en ei verkocht aan de gemeente Amersfoort die daar bijzonder blij mee was. Architectuurcentrum Casla (handig voor een New Town als Almere!) werd een gouden toekomst in het KAF voorgespiegeld, maar daar kwam niets van terecht. In het KAF werd voor 3,2 miljoen euro een expositieruimte gerealiseerd waarvan de bezoekersaantallen dramatisch laag zijn.
Theatergezelschap Vis à Vis mocht overleven op de huidige locatie maar van harte ging het allemaal niet. Als wrange kers op de taart dreigt nu Culturele broedplaats De Voetnoot – nota bene een succesvol bottom-up initiatief van de gemeente! – onder de slopershamer te verdwijnen. Een stad zonder kunst en cultuur is een dode stad, ook voor studenten.
Kunst en cultuur in Almere: een ongemakkelijke waarheid
De afgelopen jaren verdween er nogal wat op het gebied van kunst en cultuur in Almere Stad. De markante wagons van Museum De Paviljoens werden voor een appel en ei verkocht aan de gemeente Amersfoort die daar bijzonder blij mee was. Architectuurcentrum Casla (handig voor een New Town als Almere!) werd een gouden toekomst in het KAF voorgespiegeld, maar daar kwam niets van terecht. In het KAF werd voor 3,2 miljoen euro een expositieruimte gerealiseerd waarvan de bezoekersaantallen dramatisch laag zijn. Theatergezelschap Vis à Vis mocht overleven op de huidige locatie maar van harte ging het allemaal niet. Als wrange kers op de taart dreigt nu Culturele broedplaats De Voetnoot – nota bene een succesvol bottom-up initiatief van de gemeente! – onder de slopershamer te verdwijnen. Een stad zonder kunst en cultuur is een dode stad, ook voor studenten.
Rond of recht?
In Almere houden we niet zo van gebogen vormen, alles moet recht, horizontaal en verticaal. Dat lijkt althans de reden te zijn geweest om het ontwerp van Daniel Libeskind, ergens in de jaren nul, voor een nieuwe stadsschouwburg in Almere af te wijzen. Destijds koos wethouder Smeeman uit vijf ontwerpen voor de Japanse inzending en ging daarmee in tegen een meerderheid van de Almeerse bevolking die het ontwerp van Libeskind het beste vond.
BLOKKENDOOS
Nu zitten we in Almere Stad voor de eeuwigheid opgescheept met een tamelijk steriele blokkendoos van 80 miljoen euro aan het Weerwater, die veel Almeerders als ‘niet gezellig’ ervaren. De klimaatbeheersing van het gebouw laten we nog maar even buiten beschouwing. Moraal van dit verhaal: luister écht naar de wensen van de inwoners van de stad en je maakt andere keuzes. Niet per definitie beter, maar in ieder geval sámen.
Foto: Maquette voor stadsschouwburg Almere door Daniel Libeskind (Stadsarchief Almere).
Resistance is Futile
De gemeente Almere spiegelt ons een beeld voor dat sloop van De Voetnoot onafwendbaar en een voldongen feit is. Hoewel het besluit hierover in de gemeenteraad nog moet vallen. De suggestie is dat verzet, oproer of welke actie dan ook zinloos is. Want de gemeente is bang voor gedoe en negatieve krantenkoppen. Maar wij denken dat verzet wel zinvol en noodzakelijk is, en niet alleen voor de kleine creatieve ondernemingen in De Voetnoot maar voor de héle stad! Niets te verliezen.
VOOR DE BÜHNE
Een alternatieve locatie voor de culturele ondernemingen in De Voetnoot klinkt leuk voor de bühne maar is een utopie. Je kunt een broedplaats niet verplaatsen, je kunt het Rijksmuseum ook niet verplaatsen. Sloop betekent voor veel bedrijven in De Voetnoot het einde of ze eindigen thuis op zolderkamers. Net als bij de Titanic zoekt iedereen zijn eigen reddingsboot en drijven we allemaal een andere kant op. Wie herinnert zich ‘De Hulk’ nog? En als het alles of niets is dan is verzet een logische en menselijke reactie. Geef ons eens ongelijk.
Van wie is de stad?
In 2018 schreef journalist en geograaf Floor Milikowski een boek over Amsterdam met de intrigerende titel Van wie is de stad? Hoewel dit boek gaat over de veranderingen en machtsverhoudingen in Amsterdam, zijn de overeenkomsten met Almere soms opvallend en frappant. Ook in Almere lijkt tegenwoordig alles top-down te worden geregeld. De gemeente maar ook de provincie en het Rijk beslissen samen met projectontwikkelaars, investeerders, speculanten en ander grote partijen, zoals bijvoorbeeld een hogeschool, hoe de stad zich ontwikkelt.
KORSTE EIND
Heeft de burger in de hele verhaal nog wel iets te vertellen? Meest recente voorbeeld is dat een meerderheid van de Almeerders de Floriade 2022 niet wil, maar die gaat ondertussen ‘gewoon’ door. Dit is geen nieuw fenomeen maar een patroon waarbij de burger steeds aan het kortste eind trekt. Als we onze democratie niet verder willen uithollen, moet er een wezenlijke discussie komen over de verhouding tussen stadsbestuur en burger, tussen top-down en bottom-up. Want eenmaal per vier jaar stemmen is echt veel te weinig om de burger écht macht en invloed te geven over hoe Almere zich in de toekomst verder zal gaan ontwikkelen.